Dreven, Gaarden & Zichten Den Haag
Stedenbouwkundig kader voor een kwalitatieve vernieuwing en verdichting van drie woonbuurten in Den Haag Zuidwest

Het stadsdeel Zuidwest van Den Haag gaat de komende jaren ingrijpend veranderen. Het stadsdeel, dat als grootschalige stadsuitbreiding tot stand kwam in de Wederopbouwperiode, kent een aanzienlijke sociale woningvoorraad die aan vernieuwing toe is. Ook de openbare ruimte en voorzieningen verdienen een opknapbeurt. Deze opgave wordt onder meer concreet in de ingrijpende herstructurering van de woonbuurten de Dreven, Gaarden en Zichten. Door een combinatie van renovatie en sloop-nieuwbouw zullen er in de komende jaren aan de bestaande 2000 woningen in deze buurten zo’n 3500 door sloop-nieuwbouw worden toegevoegd. Daarbij is de inzet om een meer gevarieerdere mix aan woningtypes en doelgroepen te huisvesten, zonder dat dit ten koste gaat van het totale aantal sociale woningen. Om op een kwalitatieve manier vorm te geven aan deze aanzienlijke verdichting werkte Palmbout sinds 2019 in opdracht van de gemeente Den Haag, woningcorporatie Staedion en Heijmans aan een stedenbouwkundige kader voor de vernieuwing van deze buurten. De planproducten omvatten onder meer voor elke buurt een stedenbouwkundige randvoorwaardenkaart en een beeldkwaliteitsplan.

Den Haag Zuidwest is in Nederland een van de grootste en meest consequente producten van de voor de Wederopbouw kenmerkende stedenbouw en architectuur.  In de plannen voor Dreven, Gaarden en Zichten trachtten we enkele zwakke plekken hiervan aan te pakken, maar bovenal voort te bouwen op de kwaliteiten van het modernistische idioom. Door zo veel mogelijk de bestaande structuur van lanen en singels in stand te houden, blijft er een stevige basis voor het kenmerkende en gewaardeerde groene karakter van de buurten. Ook behouden en renoveren we enkele karakteristieke portiekflats met voorzieningenplinten. Samen met de nieuwbouw, die volgens het beeldkwaliteitsplan tegelijkertijd eigentijds wordt, maar ook teruggrijpt op de huidige architectuur, ontstaat zo een gelaagd stadsbeeld waarin het verleden leesbaar blijft en groen de boventoon blijft voeren.

De combinatie van kilometerslange rechte lanen die Den Haag Zuidwest structureren met daarlangs vaak een bijna eindeloze herhaling van identieke portiekflats zorgen ervoor dat het stadsdeel vandaag wat monotoon aanvoelt en dat men zich er soms moeilijk kan oriënteren. Door in de verdichting van Dreven, Gaarden en Zichten op een verschillende manier om te gaan met bebouwing in het hart van de buurten en de bebouwing aan de randen van de buurten, waar we de buurten explicieter een gezicht langs de lange lijnen van Zuidwest willen laten tonen, trachten we het stadsbeeld van Zuidwest als geheel gevarieerder en rijker te maken.

In de vernieuwing van de buurten zetten we in op het halfopen bouwblok als basistype. Hiermee kan een duidelijker onderscheid worden gemaakt tussen de echt openbare ruimte rondom en collectieve tuinen in de bouwblokken. De bijkomende parkeerdruk wordt grotendeels opgevangen door parkeergelegenheid op maaiveld onder de opgetilde binnentuinen te voorzien. De open hoeken van de bouwblokken worden expliciet als toegangen naar de opgetilde, publiek toegankelijke binnenterreinen vormgegeven. Zowel de woningen die grenzen aan de openbare ruimte als die aan de collectieve binnentuinen krijgen een kleine private buitenruimte die als overgang dient tussen de woning en de publiek toegankelijke ruimte. Met deze nieuwe configuratie van bebouwing en open ruimte beogen we het groene karakter van de buurt in stand te houden en tegelijkertijd de open ruimte meer betekenis te geven voor bewoners en bezoekers.

Opdrachtgever
Gemeente Den Haag, Staedion, Heijmans
Periode
2019-2022