In 2023 heeft de gemeente Dordrecht een bestemmingsplan opgesteld voor het Maasterras. Dit voorziet in de transformatie van dit bedrijventerrein naar een hoogstedelijk woongebied met circa 2.200 woningen en voorzieningen. Het plan stuitte echter op veel bezwaren van omwonenden en institutionele organisaties. In opdracht van gemeente Dordrecht maakte Palmbout Urban Landscapes daarom een nieuwe stedenbouwkundige uitwerking voor het Maasterras. Ondanks een zeer uitdagende opgave is het op basis van ons werk gewijzigde bestemmingsplan inmiddels door de gemeenteraad goedgekeurd.
Gemeente Dordrecht
2025
maquette van het Maasterras (plan: Palmbout Urban Landscapes, maquette: Model & Objekt)
De doelstelling van het bestemmingsplan bleef gehandhaafd. Het gebied moet namelijk worden omgevormd van barrière naar een verbindende stedelijke schakel: een nieuwe hoogstedelijke wijk waar beleving van groen en water voorop staan. Tegelijkertijd moeten het spooremplacement, de havenspoorlijn en de verbinding naar de Zwijndrechtse brug behouden blijven.
Onze bijdrage richtte zich voornamelijk op twee thema’s. Ten eerste introduceren we een verbindende structuur van groene openbare ruimtes als drager van het plan. Ten tweede bieden we een nieuw perspectief op de landing van de brug naar Zwijndrecht in de wijk.
Onze bijdrage richtte zich voornamelijk op twee thema’s. Ten eerste introduceren we een verbindende structuur van groene openbare ruimtes als drager van het plan. Ten tweede bieden we een nieuw perspectief op de landing van de brug naar Zwijndrecht in de wijk.
Een hoogstedelijke, maar toch groene wijk met ruimte voor ontmoeting
Het plan gaat uit van twee stedelijke woonbuurten dooraderd door veelzijdige groene ruimtes: het Maasterras, hoger gelegen en buitendijks, en de Parkbuurt, binnendijks lager gelegen. De buurten worden omgeven door een aaneengesloten serie parkruimtes, namelijk het Dijkpark, het groene balkon en de Weeskinderendijk daartussen. Een nieuwe parkboulevard vervangt De Weeskinderendijk-Beneden en Hugo de Grootlaan als verbinding met Krispijn. Hierdoor wordt het dijkprofiel vrijgespeeld en komt het Maasterras via het nieuwe Cultuurplein direct aan het Dijkpark te liggen. In dit park kunnen de bewoners van zowel de nieuwe woonbuurten en de bestaande buurt Krispijn elkaar ontmoeten.
Binnen de buurten liggen groene, autoluwe straten en pleinen. De samen met de parken zorgen de groene pleintjes voor een veelzijdige groene leefomgeving, ondanks de hoogstedelijke dichtheid van het Maasterras.
Binnen de buurten liggen groene, autoluwe straten en pleinen. De samen met de parken zorgen de groene pleintjes voor een veelzijdige groene leefomgeving, ondanks de hoogstedelijke dichtheid van het Maasterras.
Centraal Dijkpark verbindt de bestaande buurten van Krispijn met het Maasterras en Parkbuurt
Groene, autoluwe pleinen en straten dooraderen de structuur van stedelijke bouwblokken
Van viaduct naar hellende stadsstraat
Een belangrijke belemmering voor het maken van een prettig en goed verbonden hoogstedelijk woongebied is de huidige snelwegachtige aanlanding van de Brugweg/Hugo de Grootlaan en diens voortzetting in de Weeskinderendijk-Beneden. We stellen voor de aanstaande werkzaamheden aan het viaduct aan te grijpen om de relatie tussen deze infrastructuur en de omringende stad ingrijpend te wijzigen.
Het maaiveld van Maasterras wordt geleidelijk verhoogd. De Brugweg hoeft daardoor niet langer als autonoom viaduct honderden meters over de stad heen te scheren, maar ‘landt’ al bij de noordrand van het Maasterras in de wijk. De Brugweg vervolgt dan naar het zuiden als hellende stadsstraat met adressen aan weerszijde. Ter hoogte van Weeskinderendijk-Beneden bereikt de weg het huidige maaiveldpeil en buigt hier af naar de Laan der Verenigde Naties.
Het maaiveld van Maasterras wordt geleidelijk verhoogd. De Brugweg hoeft daardoor niet langer als autonoom viaduct honderden meters over de stad heen te scheren, maar ‘landt’ al bij de noordrand van het Maasterras in de wijk. De Brugweg vervolgt dan naar het zuiden als hellende stadsstraat met adressen aan weerszijde. Ter hoogte van Weeskinderendijk-Beneden bereikt de weg het huidige maaiveldpeil en buigt hier af naar de Laan der Verenigde Naties.
Groen ‘balkon’ verbindt Rieverenpark en Weizigtpark
Ook in oost-westrichting loopt het nieuwe maaiveld geleidelijk op vanaf de dijk tot aan de nieuwe brugaanlanding. Aan de noordzijde van het Maasterras ontstaat zo een schuin oplopend ‘balkon’, dat een groene uitloper vormt vanuit het Weizigtpark, langs de Vlietweg tot aan de Oude Maas. Een ongelijkvloerse kruising over de Dokweg verbindt het balkon aan het Rieverenpark langs de Oude Maas. Ook biedt het balkon uitzicht op de binnenstad, over het spooremplacement heen. Een nieuwe snelfietsroute van en naar de Zwijndrechtse brug loopt over het nieuwe maaiveld van het Balkon, langs voorzijden van woningen. Op en onder het balkon komt een parkeerhub voor bewoners en bezoekers van de binnenstad.
Hoogteverschillen als kans
Het creëren van een schuin oplopend, verhoogd maaiveld, is ingrijpend, maar biedt ook kansen. Onder een aanzienlijk deel van het Maasterras kunnen immers ‘verdiepte’ parkeervoorzieningen worden gemaakt, die feitelijk op het huidige maaiveldpeil gebouwd kan worden. Zo voorzien we in de parkeerbehoefte en besparen we ophogingsmateriaal. In tegenstelling tot de openbare ruimte worden de bouwvelden en binnengebieden niet of nauwelijks opgehoogd. De peilverschillen die er zo ontstaan tussen straat en binnengebied, bieden aanleiding tot het maken van allerlei bijzondere woningtypes in de onderste bouwlagen. Denk aan split-levels en hogere verdiepingshoogtes. Ook voor collectieve fietsenstallingen ontstaat als vanzelf ruimte.
Doorsnede van de opgehoogde Brugweg
Impressie van het Maasterras in vogelvlucht
Bebouwing draagt bij aan een geluidsluwe wijk
De bebouwingsopzet van het Maasterras is zo ontwerpen dat deze bijdraagt aan een geluidsluwe woonwijk. Het gebied heeft te maken met veel geluid uit de omgeving: van de snelweg, het spoor en de haven. Het plan gaat grotendeels uit van gesloten bouwblokken met een basishoogte van vier tot zes bouwlagen, met op welgemikte plaatsen een hoogteaccent (>8 lagen). Niet alleen sluit dit stadsbeeld aan op dat van de naastgelegen historische binnenstad, het draagt ook bij aan het creëren van een geluidsluwe leefomgeving. De blokken omsluiten immers ieder een (geluids-)luw gezamenlijk binnengebied. De hoogteaccenten staan altijd aan een groene ruimte en zo veel mogelijk op afstand van de geluidsbronnen. De bebouwing aan de meest geluidsbelaste randen van de nieuwe buurten wordt relatief aaneengesloten en krijgt een bouwhoogte van minimaal zes lagen. Zo werken de randen geluidswerend voor de rest van de buurt.
